काठमाडौं, २४ भदौ / आजदेखि नेपाली कांग्रेसको ३ दिने बिपी महोत्सव शुरु भएको छ । कांग्रेस केन्द्रीय कार्यसमितिको गत साउन २ देखि १० गतेसम्म भएको बैठकबाट भएको निर्णय अनुसार ११०औं बिपी जन्मजयन्तीको अवसरमा बिपी साहित्य महोत्सव आयोजना गरिएकोे हो ।
आजदेखि शुरु हुने ३ बिपी साहित्य महोत्सवको उद्घाटन समारोहलाई सम्बोधन गर्दै सभापति पूर्व प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले आफ्नो राजनीतिक प्रेरणाको स्रोत प्रथम जननिर्वाचित प्रधानमन्त्री महामानव बिपी कोईराला नै भएको बताएका छन् । यहि भदौं २४ गतेदेखि २६ सम्म नेपाली कांग्रेसले सञ्चालन हुने बिपी साहित्य महोत्सवको उद्घाटनको अवसरमा बिपी आफैमा बहुआयामिक व्यक्तित्व भएको उल्लेख गरे ।
समारोहलाई सम्बोधन गर्दै सभापति देउवाले भने, ‘उहाँ राजनीतिक जगतमा सबैका अनुकरणीय विचारक, चिन्तक हुनुहुन्थ्यो भने साहित्यिक आकाशमा सधँै अजर र अमर नक्षेत्रको रुपमा आज पनि स्थापित हुनुहुन्छ । उहाँको राजनीतिक चिन्तनले देखाएको मार्ग मै हामी हिँडेका छाँै ।’ विपीकै चिन्तनले मुलुक समृद्ध बनाउन सकिने र त्यसको प्रयत्न समेत भइरहेको उल्लेख गर्दै सभापति देउवाले नेपालका सबै राजनैतिक दलहरुले कुनै न कुनै दृष्टिकोणले आज पनि बिपीको विचारमा आकर्षित मात्रै होइन अनुकरण पनि गर्दै आएको बताए ।
महोत्सवले बिपीले प्रतिपादन गरेको राजनीतिक विचार, उहाँका साहित्यिक कृति, उनले भोग्नु परेका सङ्घर्षमय जीवन गाथा र उनको सामाजिक, आर्थिक तथा धार्मिक सांस्कृतिक दृष्टिकोणलगायतका विविधि पक्षमा आजको युवा पुस्तालाई गहिरो ज्ञान बाँड्नेमा सभापति देउवाले विश्वास व्यक्त गरे ।
‘बिपी सादा जीवनमा विश्वास गर्ने उच्च तहको नेता र प्रसिद्ध साहित्यकार हुनुहुन्थ्यो । हामीले उहाँलाई भेट्दा तिमीहरु ठूलो मान्छे होइन, असल मान्छे बन्नु भन्नुहुन्थ्यो । उहाँले माक्र्स र गान्धीलाई गहिरिएर पढ्नुभएको थियो । प्रेम, शान्ति, अहिंसा र लोकतन्त्रका सन्दर्भमा उहाँ गान्धीसँग र आर्थिक समानताका सवालमा माक्र्सवादी चिन्तनलाई आवश्यक ठान्नुहुन्थ्यो’, सभापति देउवाले अभिब्यक्ति दिए ।
बिपीले प्रजातान्त्रिक समाजको व्याख्या गर्दै भनेका र साम्यवादमा प्रजातन्त्र थपिदियो भने समाजवाद हुन्छ र समाजवादबाट प्रजातन्त्र झिकिदियो भने साम्यवाद हुने बिपीको विचार रहेको सभापति देउवाले बताए । उनले आज कांग्रेस बहुदलीय संसदीय शासन प्रणाली र प्रजातान्त्रिक समाजवादी अर्थ व्यवस्थालाई आफ्नो मूल सिद्धान्त र आदर्श कायम गरेर अघि बढेको बताए ।
सभापति देउवाले समयको अन्तरालसँगै आज हाम्रो मुलुक पनि बिपीले देखाएको प्रणालीमा अघि बढेको तर विभिन्न कारणले स्थायित्व नपाएको उल्लेख गर्दै नेपाल समाजवाद उन्मुख राष्ट्र भनेर संविधानमा नै लेखेको भए पनि यसको मर्मअनुसार अभ्यास गर्न नपाएको धारणा व्यक्त गरे ।
‘बिपी राष्ट्रिय मात्रै होइन अन्तर्राष्ट्रिय तहको नेता, राजनैतिक विचारक र साहित्यकार हुनुहुन्थ्यो, सबै किसिमका विभेदविरूद्ध आगो ओकल्नु हुन्थ्यो । समावेशीता र सधै नागरिकको न्याय, समानता र स्वतन्त्रताको पक्षमा लडिरहनु भयो भने राष्ट्रियता, प्रजातन्त्र र समाजवादका लागि पहाड झै उभिनुभयो’, सभापति देउवाले अगाडि थपे ।
अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धका मामिलामा बिपी सबैको सह–अस्तित्व र सम्मानलाई उच्च मान्यतामा राख्ने भन्दै सभापति देउवाले राज्यको सीमा र सार्वभौमिकताका लागि सबै छिमेकी मित्रराष्ट्रका समकक्षीसँग मित्रवत ढङ्गले स्वाभिमानका साथ आफ्नो मुलुकका पक्षमा बोल्नु र निर्णय गराई बिपीको स्वभाव रहेको पनि जिकिर गरे ।
नेपाली कांग्रेस पार्टीको आयोजना र नेपाली लेखक सङ्घको संयोजनमा सञ्चालन भईरहेको बिपी साहित्यिक महोत्सव पार्टीको केन्द्रीय कार्यालय सानेपामा सञ्चालन भईरहेको साहित्यिक महोत्सव नेपाल सांस्कृतिक महासङ्घ, निरन्तर शनिबार र फाइनआर्टको सहयोगमा सञ्चालन भईरहेको छ । महोत्सवमा कविता साँझ, गजल साँझ, साङ्गीतिक साँझ, चित्रकला प्रदर्शनी, वृत्तचित्र प्रदर्शनी, ऐतिहासिक फोटो प्रदर्शनीलगायत कार्यक्रम हुने कांग्रेसको सूचना, सञ्चार तथा प्रचार विभागका प्रमुख मीनबहादुर विश्वकर्माले जानकारी दिएका छन् । राष्ट्रियता, लोकतन्त्र र समाजवादका क्षेत्रमा स्वर्गीय बिपी कोईरालाले पु¥याएको अतुलनीय योगदान नेपाली राजनीतिक इतिहासमा अजर र अमर छ । आजको राजनीतिक परिवेशमा समेत बिपीको विचारको महत्व उत्तिकै सान्दर्भिक छ । विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाका नामले नेपाली साहित्याकाशमा पनि उनी शीर्ष स्थानमा रहेका छन् ।
